Met je hersenen bezig blijven vermindert je kansen op dementie!

Voor het uitzendbureau 65plus heeft Thijn een column mogen schrijven over hersengezondheid en dementie. 

Het is ontzettend belangrijk om je hersenen te blijven activeren, voor en tijdens het pensioen. Thijn Rutten neemt je vandaag mee in zijn bevindingen over dit onderwerp. Thijn is de eigenaar van Beyond Retire, waar ze met workshops ervoor zorgen dat werknemers voorbereid en met een goed gevoel met pensioen gaan: “Het is essentieel om ook tijdens je pensioen structuur in je week te behouden. Een vakantie is zo leuk omdat het niet vanzelfsprekend is, en hetzelfde geldt voor je vrije tijd. Het is belangrijk om die tijd te blijven waarderen door actief te blijven en daarbij je hersenen te blijven uitdagen.”

Levensstijl en hersengezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Mijn opa is nogal bang dat hij Alzheimer krijgt, omdat zijn vader eraan leed. Het positieve nieuws hiervan is dat slechts bij 3% van de gevallen erfelijkheid wordt geconstateerd. Bij Frontotemporale dementie (FTD) ligt dat percentage echter een stuk hoger, namelijk 30 procent. FTD is een vorm van dementie die meestal tussen de 40 en 60 jaar wordt vastgesteld en bijna altijd vóór het 70ste levensjaar optreedt. Maar als je daarbuiten valt, hoef je je niet snel zorgen te maken over deze vorm van dementie.

Wist je dat een gezonde levensstijl op groepsniveau 30-40 procent van de gevallen van dementie kan helpen voorkomen?

De Universiteit van Maastricht doet veel onderzoek naar de relatie tussen levensstijl en dementie. Hieronder zie je enkele factoren die je risico op dementie kunnen vergroten, maar ook factoren die juist bescherming bieden. Een mooie bevinding is dat ‘hoge cognitieve activiteit’ op nummer één staat als beschermende factor. Dit kan je risico op dementie met maar liefst 17 procent verlagen. Dit wordt vaak in verband gebracht met ‘cognitieve reserve’ – een soort buffer die je hersenen opbouwen door jarenlange mentale stimulatie.

Wat houdt hoge cognitieve activiteit en cognitieve reserve in?

Hoe meer verbindingen je in je hersenen aanmaakt, hoe groter je hersenvolume. Dit noemen we cognitieve reserve. Deze cognitieve reserve zorgt ervoor dat je denkvermogen beschermd is tegen hersenschade. Het Amsterdam UMC stelt hierover: “Alzheimerpatiënten met meer cognitieve reserve leven uiteindelijk langer en hebben meer gezonde jaren.”  

Dus, wat kun je doen om je hersenen te beschermen?

Hoge cognitieve activiteit dus! Het is ontzettend belangrijk om levenslang te blijven leren. Ik vind dit een erg toepasselijke quote van neuropsycholoog Erik Scherder: “Om veroudering van het brein tegen te gaan, is het van belang dat je uitdagingen blijft aangaan en aan nieuwe dingen begint. Je moet vooral niet leven naar je leeftijd.” Het is dus erg goed om je hersenen te blijven uitdagen, bijvoorbeeld door Sudoku te spelen of te schaken. Maar als je al veel Sudoku speelt, zoek dan een nieuwe uitdaging voor een frisse impuls, zoals cryptogrammen of kruiswoordpuzzels! Variatie is cruciaal om je brein actief te houden.

Andere tips om je cognitieve reserve te versterken zijn bijvoorbeeld: laat je uitdagen door je kleinkinderen, experimenteer met nieuwe gerechten, leer een nieuwe taal via bijvoorbeeld Duolingo, ontdek nieuwe wandelroutes, lees een boekgenre dat je normaal niet zou kiezen, en probeer eerst zelf een probleem op te lossen voordat je om hulp vraagt (ook digitaal!). Ga op avontuur in een nieuwe omgeving, ontdek een andere cultuur of word stadsgids in je eigen stad. Al deze activiteiten helpen je hersenen om nieuwe verbindingen te maken.

(Door)werken tijdens je pensioen

(Door)werken is een belangrijk aspect van deze cognitieve activiteit. Het zorgt voor sociale contacten, lichaamsbeweging, kennisoverdracht, je maatschappelijk betrokken voelen en het geeft structuur in je week. Ook al is het maar een paar uur per week, het is ontzettend waardevol.

Mijn oma is dit jaar 80 geworden en ze is nog steeds eigenaresse van hoedenspeciaalzaak Cappello. Ze werkt nog minimaal vier dagdelen per week, waardoor ze zich nog zo fit als een hoentje voelt! Daarnaast fietst ze samen met mijn opa nog lange tochten in Frankrijk. Ze geeft dan ook graag als advies mee: “Als je het nog kan, blijf het doen, anders verlies je het.” Dat is ook de reden dat ze de fietstochten nog zonder elektrische ondersteuning doen.

Thijn Rutten

Beyond Retire verzorgt driedelige workshops, voornamelijk in-company, voor mensen die binnen drie jaar met pensioen gaan. De groepen bestaan uit maximaal 10 deelnemers, om persoonlijke aandacht te waarborgen en voldoende input van de deelnemers te krijgen. Tijdens de workshops komen diverse onderwerpen aan bod, zoals: een terugblik op je leven, pensioenplannen, hoe je mentaal en fysiek actief blijft, vrijwillig of betaald werk, en de impact op je thuissituatie en partner. Deze workshops worden onder andere verzorgd bij de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, CNV en Saxion.